hooi infuus

Eencelligen kweken uit een hooi-infuus

Datum : augustus-september 2005

Principe:

Uit slootwater waaraan wat hooi is toegevoegd een microscopisch biotoop maken.

Benodigd:

Drinkflesje met dop
Slootwater
Hooi
Pipet
Dekglaasjes

Microscoop (evt. met elektronisch oculair)
Objectglaasjes (bij voorkeur met een uitholling erin)
Roerstaafje

Werkwijze:

Vul het flesje met water uit een sloot, vijver of gracht. Neem een beetje hooi of gras en doe dit in het flesje. Maak wat kleine gaatjes in de dop. Zet de fles weg op verlichte niet al te warme plek. Bestudeer de ontwikkelingen door regelmatig een druppel onder de microscoop te leggen.	monster fles microscoop opstelling
dop met gaatjes	werkblad

Meetresultaten:

Eerste dag: 7 augustus 2005 Met moeite is een beetje leven te vinden.


Tweede dag: 7 augustus 2005 Voor de tweede dag geldt eigenlijk hetzelfde.


Zevende dag: 11 augustus 2005 Meer en groter leven, alleen is het erg snel en doorzichtig en daardoor moeilijk vast te leggen (amoeben ?).

Achtste dag: 12 augustus 2005. We zien nu watervlooien en pantoffeldiertjes.
Watervlooien konden we in dit bovenst laagje zien en daar hebben we er een in een druppel water m.b.v. de pipet weggehaald.


25 augustus 2005. Steeds meer pantoffeldiertjes maar nu ook meer andere "grote" diertjes.



25 september 2005. Steeds meer leven, nu ook radardiertjes en andere trilhaardiertjes.









	Indien men de foto van de fles met eerder genomen foto's vergelijkt kan men zien dat het water donkerder van kleur is geworden en dat het hooi aan het rotten is.
Intel QX3 microscoop: De watervlo heb ik ook met de Intel QX3 microscoop bekeken. Het verschil in resolutie tussen QX3 en het electronisch oculair is erg goed te zien.
watervlo 10 x	watervlo 60 x

QX3 Filmpje : 10 x	QX3 Filmpje: 60 x
(in avi format, bij IE 7 moet men toestemming geven om het script uit te voeren)

Discussie & conclusie:

Een hooi-infuus is een goede manier om een flinke variëteit aan micro-organismes te kweken wanneer men maar wilt. De suikers in het hooi leveren het voedsel voor de bacteriën en andere microbes die in het water zitten. Na ongeveer twee dagen zie je vaak dat er een dun vliesje of een laagje schuim groeit op het oppervlak. Deze laag bestaat uit bacteriën. Deze bacteriën op hun beurt dienen als voedsel voor eencellige diertjes (protozoa). Protozoa hebben echter zuurstof nodig en daarom is het noodzakelijk om regelmatig wat lucht door het water te borrelen (bv met de pipet). Zelf heb ik dat alleen maar de eerste dagen gedaan.

Ik heb wel een beetje nauwkeuriger proberen te determineren welke diertjes ik gezien heb (mbv Streble & Krauter) maar dat is me niet zo goed afgegaan. Ik ben duidelijk geen bioloog.

Opmerkingen:

Zet de fles niet in de felle zon.
Veel van de diertjes bewegen te snel om goed te kunnen bekijken. Een van de manieren om de snelheid omlaag te krijgen is door de viscositeit van de druppel te verhogen. Dit kun je doen door er wat stroop aan toe te voegen. Ik heb dit geprobeerd door schenkstroop toe te voegen met als resultaat dat binnen een uur alles afgestorven was. Dit bewijst dat er voldoende conserveermiddelen in de schenkstroop zitten.
Een andere manier om de diertjes te verdoven is door gedurende 15-40 minuten CO₂ door de oplossing te borrelen. Dit is echter niet door mij uitgetest.
Alle vergrotingen zijn 80* tenzij anders vermeldt.
De microscoop met elektronisch oculair bij de Lidl te koop was in december 2004 is uitstekend geschikt voor dit soort werk.
Aangezien je hier met micro-organismes werkt is het belangrijk om goed je handen te wassen na gebruik.
Om bacteriën en protozoa te bekijken kan men beter een vergroting van 200x of 400 x gebruiken.
Het vliesje dat zich vormt op het oppervlak van het water gedurende de eerste week bevat langwerpige cellen die hoogstwaarschijnlijk een vorm van zwavelbacteriën zijn.

Op 21 januari 2014 ontving ik de volgende tip van Wichard Schuurs:

Een manier om de eencelligen langzamer te laten bewegen is inderdaad het stroperiger maken van het water. Zelf doe ik dit door een beetje behangplaksel aan te maken en dit te mengen met het water waar de eencelligen in zitten. Werkt erg goed.

Literatuur:

C. Bibby; "Biologie als Hobby"; GA Ruys Amsterdam; 19??;p. 175.
Heinz Streble, Dieter Krauter; "Das Leben im Wasstertropfen"; Kosmos; 9-13de druk; 1974 (1973); ISBN 3440040003.
F.A. Sterrenburg; "Leidraad bij de microscopie"; Kluwer; 1975; ISBN 9020107429; p. 74.
J.C. Alders; "Microscopie"; Kosmos; 1967; 6de druk; p. 47-48.
Annerose Bommer; "Onder de microscoop"; Cantecleer; 2000 (1999); ISBN 9021330318;p. 14-17.
Chris Oxlade en Corinne Stockley; "De microscoop"; Usborne Publishing; MCMXCV; ISBN 9054570342; p. 22,23.
"De microscoop in vraag en antwoord"; Deltas; 1993; ISBN 9024351588; p. 16,17.
Richard Headstrom; "Adventures with a microscope"; Dover; 1977 (1941); ISBN 0486234711; p. 100-109.
Georg Stehli; "The microscope and how to use it"; Dover; 1960 (1950); ISBN 04862255755; p. 67-89.
A. Schierbeek; "De wonderwereld der microscoop"; van Stockum; 1946; 4de druk; p. 126.

Relevante websites:

Minder relevante websites:

Achtergrondinformatie:

Watervlooien herken je aan hun schokkerige bewegingen. Ze behoren tot de kleine kreeftjes. Als je er een voorzichtig tussen objectdrager en dekglas klemt kun je hem beter bestuderen. De gevederde antennes op zijn kop, waarmee hij schoksgewijs door het water beweegt, het zwarte oog, het koppende hart, de gevulde darm en misschien zelfs eitjes.

Pantoffeldiertjes (Paramecium) behoren tot de wimperdiertjes omdat het lichaam van deze eencelligen door duizenden miniscule haartjes is bedekt. Daarmee roeien ze door het water en draaien ze voedsel (groenwiertjes, bacterien maar ook andere trilhaardiertjes) naar zich toe. Hoewel het eencellige wezen zijn zijn ze al verder gereorganiseerd dan amoebes. Men kan organellen waarnemen binnen het pantoffeldiertje. In het protoplasma ziet men regelmatig een paar blaasjes verschijnen, een bij de voorkant van het dier een bij de achterkant. Elk blaasje wordt langzamerhand groter en verdwijnt dan. Het celmembraan is even uitgeweken en de excretiestoffen en water hebben de cel verlaten. Het beurtlings ineenkrimpen en opzwelling heet "kloppende vacuole". De celmond geeft door zijn schuine overlangse vorm de de pantoffelvorm aan het diertje. Het voedsel wordt ingesloten in de voedselvacuole. Onverteerbare voedseldeeltje s worden uit de voedselvacuolen rechtstreeks door het celmembraan uitgestoten. Dit gebeurt steeds ongeveer op dezelfde plaats, zodat men spreekt van de cel-anus.

21-01-2014