• Polarisarie microscoop
• USB Microscoop camera (Luckyzoom 5 Mp)
• Dino-Lite AM4815ZT USB Microscoop
• Objectglaasjes
• Dekglaasjes
• Water
• Textielvezels (katoen, linnen, wol, zijde, kunstzijde, nylon, etc.)
• Pincetten met scherpe punt (evt. krom)
• Twee entnaalden
• Isopropanol (IPA)
• Euparal (insluitmiddel)
• Glycerine
• Blanke Nagellak
• Twee-zijdige plakband
• Platte ronde magneet en moer
• "Droogkamer"
• Warmhoudplaatje
• Alcohol brander
• Huion "lichtbak"
• Camera
• Labelprinter of etiketten voor het markeren van de preparaten.
• Natronloog 4%
• Reageerbuis

• Bovenstaande vezels kunnen als referentie dienen. Verzamel ook wat extra vezels en evalueer deze.

• Maak met een camera een foto van het te onderzoeken materiaal
• Koppel de Dino-Lite aan de computer
• Leg een stukje textiel onder de Dino-Lite maar op de Huion lichtbak.
• Zet de licht bak aan
• Stel scherp en observeer.

Tijdelijk preparaat

• Trek wat draden uit een stukje textiel
• Elke draad wordt op een objectglaasje gelegd en met behulp van de twee naalden uit elkaar getrokken.
• De draden worden bevochtigd met glycerine en met een dekglaasje afgedekt.
• Het preparaat wordt bestudeerd onder de polarisatiemicroscoop.

Permanent preparaat

• Bij een permanent preparaat dompelt men de vezels eerst in isopropanol.
• Plaats een objectglaasje op de warme USB warmhoudplaat.
• Druppel wat Euparal op het objectglaasje
• Vervolgens legt men  de vezels in de Euparal op het objectglaasje.
• Plaats voorzichtig m.b.v. de entnaald het dekglaasje
• Laat even drogen.
• Neem het preparaat en laat het afkoelen.
• Plaats het preparaat voorzichtig tussen de platte magneet en de moer.
• Wacht 1 a 2 uur.
• Bekijk het onder de microscoop
• Indien men het preparaat na observatie wil bewaren is het verstandig dit eerst even verder te laten drogen.
• Plaats het preparaat wederom voorzichtig tussen de platte magneet en de moer.
• Leg het geheel in de droogbak en laat enkele uren drogen alvorens het preparaat te bekijken onder de polarisatiemicroscoop. Sluit hierbij de trommel niet helemaal af, laat een spleet open.

• Steek de alcoholbrander aan.
• Trek met een pincet een draad uit het monster.
• Houdt deze draad in de vlam.
• Observeer.
• Maak een foto van het residu met de Dino-Lite USB microscoop.

• Neem enkele draden wol en plaats deze in een reageerbuis.
• Voeg 1 - 2 ml loog toe waarbij men ervoor zorgt dat de vezels in de loog zitten.
• Laat gedurende een nacht staan.
• Vis met een pincet het wolresidu uit de reageerbuis.
• Plaat het op een objectglaasje.
• Spoel voorzichtig met water
• Droog het wol residu in op de warmhoudplaat.
• Maak een glycerinepreparaat en bestudeer onder de microscoop.

• Na het maken van het vezelpreparaat heb ik ter referentie een volledige vezel op het object;aasje aangebracht. Hiervoor heb ik twee methoden gebruikt.
• Vezel ingebed in blanke nagellak.
• Vezel bevestigd op twee-zijdige plakband.

Lycra (blauw)

Linnen (zwart)

Linnen is afkomstig van de vlasplant en bestaat net als katoen uit cellulose (70-80%). Vezels van linnencellulose zijn grover, minder zuiver, onregelmatiger en langer dan in katoen, maar ook 2 tot 3 keer zo sterk.

Katoen (Cream)

Katoen bestaat uit cellulose uit de pluizen van de uitgebloeide bloem van de katoenplant. De cellulosevezels bestaan uit geordende glucoseketens die onderling verbonden zijn via waterstofbruggen.

Gore-Tex, Twee-laags (Grijs)

Gore-Tex, Drie-laags (Butterscotch)

Nylon Ripstop (white)

Zijde (wit)

Zijde wordt gemaakt van de cocon van de zijderups en be­staat uit de eiwitten fibroïne (70-80%) en sericine (25-30%). Eén cocon bevat een draad van 600 meter of langer. Zijde is extreem sterk en kan relatief meer gewicht dragen dan staal.

Tefon-coated polycotton

De typische katoenkenmerken zijn niet meer waarneembaar.

Thinsulate

Afgezien van de hierboven getoonde draad leek het Thinsulate op te lossen in de Euparal..
Een preparaat gemaakt in glycerine wekte beter.

Vezel

Jute

Katoen bestaat uit cellulose uit de pluizen van de uitgebloeide bloem van de katoenplant. De cellulosevezels bestaan uit geordende glucoseketens die onderling verbonden zijn via waterstofbruggen.

VARIA

Schaapswol (direct van het schaap)

Het ruwe schaapswol bevat nog keratine.

Wol wordt gemaakt van de haren van schapen, geiten, lama’s of kamelen en bestaat uit het eiwit keratine. De helixvormige keratine-bundels zijn onderling verbonden door disulfidebruggen tussen aminozure

Merino wol (geel)

Volledige polarisatie geeft een zwart beeld. gedeeltelijke polarisatie laat de schubben iets beter zien.

Het effect dat loog heeft op de Merino wol is in nevenstaande foto zichtbaar. Een gedeelte van de wolvezels is zelfs geheel opgelost in loog. Van de restanten die men nog vindt zijn de schubben ernstig aangetast of zelfs helemaal verdwenen.

Zijde

Viscose

In kledingwinkels lees je vaak de kreet ‘synthetisch katoen’. Hiermee wordt rayon of viscose bedoeld, een cellulosevezel die ook wordt aangeduid als kunstzijde. Het wordt gemaakt van cellulose uit houtpulp of uit restanten van katoenpluis. Uit het hout wordt cellulose vrijgemaakt en opgelost in natronloog, waarbij een soort cellulosezout ontstaat. Hierna voegt men koolstofdisulfide (CS2) toe dat reageert tot cellulosexanthaat.

Preparaten op objectglaasjes met vezels erop bevestigd.

Alhoewel de nagellak methode zeer eenvoudig uit te voeren is kan men wel enige verkleuring waarnemen. Het nadeel van de plakbandmethode is dat de lijm mogelijk slecht wordt na enige tijd, waarna het monster er van afvalt. De tijd zal het uitwijzen. Voorlopig lijkt me de conclusie dat men de methode kan gebruiken die op dat moment het beste uitkomt.

1 (Viscose ?)

Het materiaal gloeit tijdens de vlamtest.

Waarschijnlijk Viscose.

2 (Viscose ?)

Het materiaal gloeit tijdens de vlamtest.

Waarschijnlijk Viscose.

3 (Viscose ?)

Het materiaal gloeit tijdens de vlamtest.

Waarschijnlijk Viscose.

4 (Katoen ?)

Hoogst waarschijnlijk hebben we hier met katoen te maken.

Geen enkele van de monsters laat tijdens de vlamtest smeltverschijnselen zien hetgeen aangeeft dat we hier met natuurlijke of pure cellulosevezels te maken hebben. Geen van de materialen laat de typische wolkenmerken zien. Zijde kunnen we ook uitsluiten omdat er geen schroeiend haar geur waarneembaar was. Katoenkenmerken zijn bij monster 1-3 niet waar te nemen, bij monster 4 echter wel waarneembaar.

De microscopische kenmerken voor Linnen kunnen we bij  monster 1-3 niet waarnemen. Qua microscopische structuur lijken deze monsters erg op elkaar. Al deze monsters lijken onder de microscoop erg op viscose. Aangezien dat een cellulose basis heeft zou dat het gedrag tijdens de vlamproef bepalen.

• Plantaardige vezelstoffen: bv katoen, vlas, hennep, sisal, jute, kapok en kokos, voornamelijk opgebouwd uit cellulose.
  Ze zijn brandbaar en ruiken bij verbranden naar brandend papier.
• Dierlijke vezelstoffen: bv wol, zijde en haar, opgebouwd uit eiwitten.
  Deze branden niet maar schroeien en ruiken dan naar brandend haar.
• Minerale vezelstoffen: asbest, opgebouwd uit anorganische verbindingen.
  Zullen niet branden of schroeien, hoogstens smelten ze.

Kunstmatige oftewel synthetische vezelstoffen kan men onderverdelen in materialen op organische basisch en op anorganische basis. Waarbij men de organische vezelstoffen kan onderverdelen in halfsynthetische vezelstoffen en synthetische vezelstoffen.

• Halfsynthetische vezelstoffen : bv viscose, acetaat, tri-actetaat, papiergarens, rubbergarens en melkwol worden gemaakt uit dierlijke of plantaardige grondstoffen.
  Op melkwol na zijn deze vezels brandbaar.
• Synthetische vezelstoffen: bv polyamide, polyester, polyacryl, polypropeen, ployurethaan en chloorvezels worden gesynthetiseerd uit basischemicaliën (bv propyleen, ethyleen, etc.) op hun beurt vervaardigd uit bv aardolie.
  Vertonen zeer verschillend gedrag t.o.v. vuur.
• Anorganisch: bv glas en metaal, opgebouwd uit anorganische verbindingen.
  Zullen niet branden of schroeien, hoogstens smelten ze.

• Katoenvezels zijn van plantaardige oorsprong en zien er onder de microscoop uit als een platte, gedraaide band. De vezels zijn aan de zijkanten dikker en ronder dan in het midden. Katoenvezels zijn in feite lange, ineengezakte buisjes.
• Linnenvezels zijn ook van plantaardige oorsprong en zijn rond en recht, De vezels glanzen als zijde en vertonen talrijke verdikkingen langs de vezelbuis.
• Zijde is van dierlijke oorsprong en bestaat uit massieve vezels met een kleinere diameter dan de holle plantaardige vezels. Elke vezel is glad en gelijkmatig gevormd en ziet eruit als een glazen staafje.
• Wolvezels zijn ook van dierlijke oorsprong, het oppervlak bestaat uit elkaar overlappende hulzen die er gebroken en gegolfd uitzien.
• Kunstzijde (rayon, viscose) wordt zoals de naam als zegt kunstmatig vervaardigd d.m.v. een chemisch proces. Alle vezels vertonen harde donkere lijnen op het gladde, glanzende oppervlak. De vezels krullen na het drogen in dezelfde toestand op.

• polyamide:s: bv enkalon, nylon, perlon
• polyesters: bv terlenka, diolen, trevira
• polyacrylen: bv. orlon, dralon, acryl
• polyurethaanelastomeren: lycra
• chloorvezels: bv. therovyl, rhovyl
• polypropylenen: bv. meraklon

Onderstaande tabel kan als hulpmiddel bij de identificatie dienen:

• Optische observatie is de meest eenvoudig uit te voeren test waarbij het gebruik van de microscoop het mogelijk maakt om de vezels vergroot waar te nemen hetgeen het mogelijk maakt om vezels met karakteristieke kenmerken te identificeren. In dit experiment hebben we ons beperkt to observatie van vezels in de lengterichting. Observatie van de dwarsdoorsnede kan extra informatie leveren maar het maken van dwarsdoorsnede preparaten benodigd kunde en tijd en is om die reden achterwege gelaten.
• De verbrandingstest kan helpen te bepalen in welke klasse een vezel valt door te observeren hoe de vezel verbrandt (geur, verkoling). Men moet echter bij deze test al oppassen dat men niet over-generaliseert. De meest belangrijke verbrandingstests hebben te maken met het vlambestendigheid van de vezels.
• Er zijn kwalitatieve chemische tests die men kan gebruiken die aangeven uit welke elementen het materiaal is opgebouwd, alhoewel niet alle element met zulke tests aangetoond kunnen worden. Voor betere chemische analyses heeft men meer complexe analyseapparatuur nodig (bv Ramanspectroscopie). 
• Kleurtesten kunnen de veranderingen in de vezelstructuur zichtbaar maken als deze van de ene stap in het proces naar de andere doorloopt. Als deze veranderd zal de verfkleur verschillen van batch tot batch. Een andere karakteristiek die men op deze manier kan bepalen is of het materiaal hydrofoob of hydrofiel is. Hydrofiele vezels absorberen gemakkelijker water en kleuren daarom ook gemakkelijker. Verkleuring kan men gebruiken om vezels in 3 groepen in te delen: cellulose, eiwit of synthetische basis. Het proces werkt echter niet goed bij diep gekleurde vezels of chemisch bewerkte aangezien deze met het kleurproces kunnen interfereren.
• Dichtheidsmetingen kan men uitvoeren als een eenvoudige test waarin vezels blijven drijven of zinken. Poreuze vezels en mengvezels kunnen het resultaat echter vertekenen.
• Vezel identificatie door oplosbaarheid is beperkt tot synthetische vezels. Vier basis oplosmiddelen worden gebruikt: Aceton, Tetrahydrofuraan, Methyleenchloride en meta-Cresol.

• Dr. A. Schierbeek; "De Wonderwereld van het Microscoop"; van Stockum; 1946; p.34, 35
• C. van Duijn Jr; "Inleiding tot de Mikroscopische Techniek"; Kluwer; 1950; p. 148-152.
• Koninklijk Antwerps Genootschap voor Micrografie; "Microscopie als hobby"; 2013; p. 71, 72, 158.
• Dr H.J. Slijper, Dr. G.J. Stracke; "Praktische Oefeningen in Scheikunde en Microscopie"; J. Muusses; 3de druk; 1930; p. 71-74.
• W.J.C. van Paassen, J.H. Ruygrok; "Beknopte scheikunde en warenkennis - tweede deel";  Wolters; Derde druk; 1937;  p. 169-211.
• I.W.Th. Siemerink; "Grondslagen Warenkennis"; Wolters-Noordhoff; 1988; ISBN 9001809901; p. 184-200.
• Robert Bruce Thompson, Barbara Fritchman Thompson; "Illustrated Guide to Home Forensic Science Experiments"; O'Reilly; 2012; ISBN 9781449334512; p. 109-141.
• Werner von Bergen, Walter Kraus; "Textile Fiber Atlas"; American Wool Handbook Company; 1942.
• AATCC Test Method 20-1990 Fiber Analysis: Qualitative
• Martha Goodway; "Fiber identification in practice"; Journal of the American Institute for Conversation ; 1987 1 26;  p. 27-44.
• "Katoen"; Chemische Feitelijkheden; 2007 235 53.
• W.F. du Bois; "Textielvezels"; Wolters-Noordhoff; 1971; ISBN 900109400.
• C. Schouten; "Kunstvezels"; Diligentia; 4de druk; 1947 (1941).

Relevante websites:

• Handweaving.net Weaving Draft and Documents Archive
• Textiel - Wikipedia
• AIC Wiki - Textiles
• AIC Fiber Identification - Wiki
• Fiber Reference Image Library
• Polarized Light Digital Image Gallery Fibers
• MirolabNW Photomicrograph Gallery

Minder relevante websites:

• Vezel- en textielonderzoek - Het Nederlands Forensisch Instituut
• Gatsby Science Enhancement Programme
• Mindsets (UK)
• NGVM (Nederlands Genootschap voor de Microscopie) 

• Indien men wolvezels van verschillende weverijen te pakken kan krijgen kan men een verschil in uiterlijk waarnemen. Experts kunnen aan de hand van deze kenmerken de oorsprong van de wol bepalen.
• Kunstzijde is de oudere naam voor Rayon dat tegenwoordig Viscose genoemd wordt. Het wordt vervaardigd van cellulose.
• Zoals in de tekst vermeld gebruikt men ook vaak dwarsdoorsneden voor microscopische identificaties. Die zijn echter lastig te maken met de tot mijn beschikking staande apparatuur. De voornaamste reden dat ik deze niet geprobeerd heb te maken.
• De "droogkamer" heb ik zelf gemaakt van een boterhamtrommel waarin ik een paar plastic steuntjes gelijmd heb.
• De lichtbak is uiteraard niet noodzakelijk voor dit soort experimenten. Het is echter een handig hulpmiddel voor de USB microscopist. De mijne heb ik voor ca. € 40 gekocht bij amazon.de.
• Euparal is een goed insluitmiddel maar droogt erg langzaam. Alvorens de preparaten in een preparatendoos te bewaren kan men het preparaat beter ca. 1 maand plat laten drogen. Ik gebruik daar onderstaande stroopwafel blikken voor.