Kristallen kweken met behulp van een kit

Datum : december 2002

Principe:

M.b.v. een experimenteerkit kristallen kweken.

Materiaal:

Kristalgroeiexperimenteerkit (Deze kan  onderdeel zijn van een grotere experimenteerdoos - bv. Smithsonian, maar ze zijn ook los te koop. Zie de foto's hierbeneden. In dit experiment is de "cytrine" kit gebruikt.

De gebruikte bevatte:

  • cytrine kweekchemicaliën
  • kweekpotjes
  • instructies
  • twee stenen met een ruw oppervlak aan de buitenkant.

Verder heb je nog nodig:

  • water
  • roerstaafje
  • rubber handschoenen

 

Procedure:

  • De kit (plastic verpakking) bevat twee bakjes. Knip deze op de benodigde maat.
  • Vul het kleine potje met water tot de ring, en breng het water in een pannetje aan de kook.
  • Open het zakje met chemicaliën en doe deze in het grote bakje. Hoe enkele korrels achter die als groeikiemen kunnen dienen.
  • Voeg, onder voorzichtig roeren, het gekookte water toe. Het resultaat is een gele oplossing.
  • Plaats de rotsen in de oplossing. De oplossing moet ca. 1 cm boven de steen uitkomen. 
  • Verspreid de korrels die je achter gehouden hebt over de stenen.
  • Bedek de container met folie op een dusdanige manier dat er geen stof bij de oplossing kan komen maar dat er wel water kan verdampen.
  • Laat de container rustig staan op een plaats waar deze niet bewogen wordt en waar de temperatuur redelijk constant is.

Resultaten:

Met de QX3 gemaakte foto (60*) Met de QX3 gemaakte foto (60*)

Opmerkingen:

  • Met  aluin, zout, suiker, etc. zijn ook prachtige resultaten te behalen.

  • Kleurloze kristallen kan men een kleurtje geven door voedingskleurstof toe te voegen aan de oplossing. 

  • De "citrine" grondstof is opgebouwd uit monoammoniumfosfaat (NH4H2PO4) en wat kleurstof.

  • De hier gebruikte kit heb ik ooit eens in de uitverkoop bij Bart Smits gekocht.

Literatuur:

  • 365 Natuur- en Scheikundeproefjes; E. Richard Churchill, Louis V. Loeschnig en Muriel Mandell; 2000; p 59.
  • Zelf op onderzoek; J. Viorst; 1966; pag. 24,25.
  • Carl D. Baer; The Growth of Large Single Crystals; Journal of Chemical Education; 67(5); May 1990; p. 410-412.
  • H.L. Heys; Scheikunde thuis; Thieme; 19xx; ISBN 9003915407; 2de druk; p. 196-210.
  • Marlene M. Robinson; Crystals - What they are and how to grow them; Running Press; 1993; ISBN 1561382396.
  • Erik Hermkens en Janneke Rovers; 'Kristallen zelf maken'; DJO - Aarde en Kosmos; 1986 4; blz 392,393.

Achtergrondinformatie:

Het proces van kristallisering kan gebruikt worden voor het schoonmaken van stoffen. Onzuivere stoffen zullen geen kristallen vormen.

Naast zout kan men vele ander stoffen gebruiken, vooral aluin [KAl(SO4)2.12H2O] is een geschikte kandidaat. Ook suiker doet het goed. De kristallen die door de suiker gevormd worden staan bekend als kandijklonten en zijn eetbaar.

Men denkt dat kristallisatie uit een verzadigde oplossing in twee stappen plaatsvindt. In de eerste stap worden nuclei (aggregaten van moleculen of ionen) gevormd. In de tweede stap groeien deze nuclei uit tot kristallen. Alhoewel nuclei continue worden gevormd in de oplossing vindt er ook voortdurende desintegratie van de nuclei plaats. Om als groei nuclei te kunnen fungeren moeten ze een bepaalde minimale grootte bereiken.


16-01-2017